Bir zamanlar çok uzaklardan gelen baharat günümüzde çok daha kolay bulunmakla birlikte, hâlâ büyük rağbet görmektedir.

Baharat çeşitleri genellikle sıcak bölgelerde yetişen, tohumlarından, tanelerinden, çiçeklerinden, kabuklarından veya köklerinden yararlanılan, değişik familyalarlardan yüzlerce bitkiyi kapsar.

TARÇIN, değişik türlerden tarçın ağaçlarının (Cinnamomum zeylanicum: Seylan Tarçını, Cinnamomum cassia: Çin Tarçını, Cinnamomum burmanii: Batavia tarçını, defnegiller familyasından) kurutulmuş kabuklarından elde edilir; gıda, likör ve parfüm sanayilerinde kullanılmaktadır.

KAKULE, ( Elettaria cardamomum, zencefilgiller familyasından) kamışsı bir bitkidir; meyvelerinden, safrandan sonra en pahalı baharat elde edilir. Kakule, Avrupa’da bazı likörlere, yakın doğu ülkelerinde kahveye karıştırılır. Amerikalılar sigaralarını kakule ile kokulandırır.

KARANFİL, kendi adıyla anılan ve Hindistan’da, Zanzibar’da, ve Madagaskar da yetişen karanfil ağacının ( Eugenia caryophyllata, Mersingiller familyasından) Taçyaprakları henüz açılmamış çiçek tomurcuklarının güneşte kurutulmasıyla elde edilir. Antiseptik ve ağrı kesici olarak eczacılıkta kullanılır.

ZERDEÇAL, otsu bir bitkinin ( Curcuma longa, zencefilgiller familyasından) yer altındaki kök sapından elde edilen sarı bir tozdur ve bu yüzden hint safranı olarak da adlandırılır.

KÖRİ , zerdeçal, kişniş, anason, kimyon, tarçın, kakule, zencefil, karabiber, karanfil, küçük Hindistan cevizi tohumu gibi bir çok baharatın karıştırılmasıyla elde edilen bir tozdur ve hint mutfağında çok kullanılır.

ZENCEFİL de otsu bir bitkinin ( Zingiber officinale, zencefilgiller familyasından) yer altındaki kök sapından elde edilir ve Hindistan, Sri Lanka ve Çin’de yetiştirilir. Kabuklu veya iç olarak kullanılabilir. Taze tüketilebileceği gibi şekerde veya tuzda uzun süre saklanabilir. Bisküvi ve biralara katılır.

KÜÇÜK HİNDİSTAN CEVİZİ tohumu, Boyu 15 metreyi bulan bir ağacın (Myristica fragrans, myristicae familyasından) ceviz veya badem biçimindeki meyvesidir. Bademin kırmızı kabuğu içi gibi, pasta, sos veya yemeklerin tatlandırılmasında kullanılır.

KIRMIZI BİBER ( Capsicum annuum, patlıcangiller familyasından) tadı, akrabası olan diğer biberlerinkinden daha acı kokusu daha keskin ve kuvvetlidir.
Aynı zamanda Şili biberi diye de adlandırılan biber, cayenne biberi biberi veya yaban biberi, yıllık bir bitkinin (Capsicum frutescens, patlıcangiller familyasından) meyvesidir.

KARABİBER (Piper nigrum, biber giller familyasından), tropikal meyvesi veya tanesidir. Bu tanelerin olgunlaşmadan iki ay önce toplanmış olanlarına yeşil biber,, olgunlaşmadan hemen önce toplanıp güneşte kurutulanlara karabiber ve olgunlaşınca toplanıp bir hafta süreyle suda bırakılarak kabuklarından arındırılmış olanlara da Beyaz biber denir.

Bütün bu baharat çeşitleri eskiden, özgün kokularının ve tatlarının dışında, aslında tartışmalı olan şifa verici niteliklere, ayrıca yemeklerin daha uzun zaman dayanmasındaki yararları ve kuvvetli birer mikrop öldürücü olarak da büyük rağbet görmüştür.

Dikkat!
Bilgiler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Kendi kendine teşhis ve tedavi için kullanılamaz.
Her zaman uzman bir doktora danışın!

Balıkesir Halkın sesi Gazetesi Köşe Yazısı